Regels voor exceptioneel transport in Polen

Grote veranderingen in de komende jaren

In de periode vóór 1989 werd in Polen een groot deel van het transport over de weg centraal door de overheid geregeld. De grootste en zwaarste transporten, die nodig waren voor de opbouw van het elektriciteitsnetwerk, werden uitgevoerd door ZTE Radom. Na de val van de muur in 1989 werd het voor veel ondernemers mogelijk om een lang gekoesterde wens in vervulling te laten gaan: de start van een eigen transportbedrijf.

Ontheffingen voor exceptionele transporten werden in de jaren ‘90 per transport beoordeeld, een simpel maar tijdrovend en inefficiënt systeem. In 2004 trad Polen toe tot de Europese Economische Gemeenschap, waardoor Poolse bedrijven ook in de rest van Europa gemakkelijker zaken konden doen. In snel tempo specialiseerden een aantal Poolse transportondernemingen zich in uitzonderlijk transport. Daarbij kwam de ervaring, die verschillende ondernemers bij de oude staatsbedrijven zoals ZTE Radom hadden opgedaan, goed van pas. In 2008 werd de OSPTN opgericht, de organisatie van Poolse zwaar transport bedrijven. Door de inzet van de OSPTN zijn de regels voor exceptioneel transport in de afgelopen jaren grondig herzien en een groot aantal veranderingen worden nu voorbereid of wachten op een goedkeuring van de regering.

Drie soorten wegen, zeven categorieën

Het Poolse systeem voor exceptioneel transport is – in de basis – eenvoudig: drie soorten wegen en zeven categorieën ontheffingen. Iedere weg kent een goedkeuring voor 8, 10 of 11,5 ton per as. Daarnaast zijn de ontheffingen ingedeeld in Categorie 1 t/m 7. Categorie 1 is een ontheffing voor regionaal en plaatselijk verkeer en Cat. 2 is bedoeld voor landbouwmachines tot 3,5 meter breed. Cat. 3 geeft een ontheffing tot 3,2 meter breed, 23 meter lang en 4,3 m hoog, maar niet voor gewicht. Bij Cat. 4 gaat de toelaatbare lengte naar 30 meter en 3,4 meter breed, maar de oplegger moet dan wel zijn voorzien van stuurbare assen.

In Cat. 5 en 6 wordt het maximale totaalgewicht verhoogd naar 60 ton. En de laatste is de belangrijkste: Cat. 7 is bedoeld voor alle voertuigen zwaarder dan 60 ton en hoger, breder of langer dan de maten in Cat. 1 t/m 6. In Polen mogen voertuigen met een ontheffing in de Categorieën 1 t/m 6 overdag, maar ook ’s nachts rijden. Cat. 7 is een individuele ontheffing, waarbij ook wordt beoordeeld of de rit overdag of  ’s nachts mag worden uitgevoerd en hoeveel begeleidingsvoertuigen nodig zijn. Bij een hoogte van meer dan 4,3 meter moet een route onderzoek worden gedaan. Het transportbedrijf moet een schriftelijke bevestiging kunnen overleggen waaruit blijkt, dat het route onderzoek is uitgevoerd. In dat geval is een hoogte tot 5 meter mogelijk.

Controles en boetes

Polen is verdeeld in districten en de inspecteurs zijn in het ene district veel actiever dan in een ander. Poolse transporteurs weten exact waar meer of juist minder controles worden uitgevoerd. De boetes bij overschrijding van de regels zijn duidelijk: voor de categorieën 1 t/m 6 maximaal 5.000 Zloty (€ 1.150,-), maar gewichtsoverschrijdingen worden streng bestraft. De zwaarste boetes staan op het passeren van een brug of een viaduct zonder ontheffing met een te hoog gewicht. Als de overschrijding van het gewicht meer dan 20% is, dan is de boete 15.000 Zloty (€ 3.500,-). Daarbij kan dan nog een boete voor het passeren van de bruggen komen. Het tarief daarvoor begint bij 3.000 Zloty (€ 700,-), maar kan oplopen tot een veelvoud van dat bedrag. Sinds 2012 is de politie niet meer actief bij het begeleiden van transporten. De transporteur moet de wegbeheerder, zeven dagen vóór het transport wordt uitgevoerd, informeren wanneer een brug met een Categorie 5 of 6 ontheffing wordt gepasseerd.

Veranderingen in de komende jaren

De OSPTN (de vereniging voor exceptioneel transport in Polen) zet zich in om in de komende tijd vijf belangrijke veranderingen door te kunnen voeren in de regelgeving. Verandering van het kenteken van de truck op een ontheffing.

1. Ontheffingen worden nu afgegeven met een geldigheidsduur tot maximaal 24 maanden. Op dit moment is het niet mogelijk om het kenteken op de ontheffing te wijzigen. Het is een speerpunt van de OSPTN in het overleg met de Poolse overheid, om een verandering van het kenteken mogelijk te maken.
2. Digitaal een ontheffing aanvragen is nog niet mogelijk. Soms wordt de ontheffing zelfs in Warschau opgehaald om een transport op tijd uit te kunnen voeren. De OSPTN zet zich in voor het digitaal aanvragen en ontvangen van ontheffingen.
3. De eisen voor begeleiders en hun voertuig zullen nauwkeuriger worden vastgelegd. Voor de voertuigen zijn nu nog alle kleuren toegelaten, in de komende jaren zal het aantal kleuren worden beperkt. Ook de eisen voor de opleiding, het examen en de ervaring van de opleiders zullen nader worden onderzocht en op basis daarvan zullen voorstellen voor regelgeving worden gemaakt.
4. In Polen gelden op dit moment voor alle soorten assen dezelfde maximaal toegestane aslasten. De vereniging heeft een voorkeur om verschillende soorten assen toe te laten. In dat geval krijgt een pendelas maximaal 12 ton per as en doorlopende assen maximaal
   10 ton per as.
5. Veel mobiele kranen zijn gebouwd op basis van een maximale aslast van 12 ton per as. De onderhandeling over opwaardering van de aslasten zal waarschijnlijk nog dit jaar leiden tot een verhoging van de toelaatbare aslast voor kranen naar 12 ton.

Afwijkende infrastructuur

De infrastructuur van Polen wijkt af van een aantal andere Europese landen. Een netwerk van kanalen en rivieren, zoals dat bestaat tussen Nederland en Duitsland, is in Polen niet aanwezig. De verschillende kanalen, die het zuiden en noorden van Polen met elkaar verbinden, hebben een te lage waterstand voor transport van zeer zware lading. Gesprekken over verbetering van de bestaande kanalen worden gevoerd, maar het zal nog jaren duren voor de werkzaamheden beginnen. Omdat ook vervoer over rails geen oplossing biedt, moet bijna iedere grote of zware lading over de weg worden vervoerd. Hoog, breed of lang lukt – vaak na een gedegen route onderzoek – redelijk goed, maar hoge gewichten geven grote problemen. Veel bruggen zijn gecalculeerd op vrachtwagens van maximaal 50 en soms 60 ton. Bij gewichten hoger dan 60 ton moet altijd per brug of viaduct worden bepaald, of een transport zonder problemen kan passeren.

De OSPTN

Lukasz Chwalczuk is de voorzitter van de OSPTN. Hij wist tien jaar geleden nog nauwelijks iets over exceptioneel transport, maar door zijn juridische achtergrond is hij de perfecte tussenpersoon tussen de transportbedrijven en de Poolse overheid. Door zijn bestuursfunctie bij de ESTA kan hij ook de belangen van de Poolse bedrijven in internationaal verband naar voren brengen.
Lukasz: “In de afgelopen jaren hebben we veel bereikt. Soms gaat het over relatief kleine dingen, zoals verkeersborden, om duidelijk te maken welke wegen geschikt zijn voor 8, 10 of 11,5 ton per as.

It’s important for the Polish industry to be able to transport their goods over the road. Work is being done to improve the infrastructure in Poland, but the permit for vehicles exceeding a gross weight of 60 tonnes remains problematic. When it comes to regulations, such as e.g. escort vehicles, we study the situation in other European countries. For instance, we have a very good relationship with the RDW (Dutch Road Administration).”

Poland is a country where developments take place at a rapid pace. In just one generation Poland has changed from a closed Eastern European economy to a vibrant country with young, enthusiastic and well-educated people. The sector abnormal transport gained momentum when Poland joined the EEG. There is no shortage of enthusiasm and technical knowledge, but the regulations are still evolving and the infrastructure needs investment in order to give more leeway to transports that exceed 60 tonnes GVW.